Akkuma ji’oonni gannaa itti dhihaatan fedhiin furmaata qabbanaa’uu dabalaa deema. Filannoo hedduu jiran keessaa, qabbana qilleensaa mala qabbanaa’uu anniisaa qusatuu fi gatii madaalawaa ta’een jaalala guddaa horataniiru. Haa ta’u malee, bitoota ta’uu danda’an hedduun ammallee waa’ee bu’a qabeessummaa isaanii gaaffii qabu. Dhuguma qabbanaa'oonni qilleensaa ni hojjetuu? Isaan qilleensa to’attootaaf filannoo hojiirra ooluu danda’uu? Blog kana keessatti, akkamitti qabbanaa’oonni qilleensaa akka hojjetan, faayidaa fi daangeffama isaanii, akkasumas furmaata qabbanaa’aa biroo wajjin akkamitti akka walbira qabaman ni qoranna, kunis fedhii keessaniif filannoo sirrii ta’uu isaanii murteessuuf isin gargaara.
Qabbana qilleensaa, qabbanaa’aa danfaa ykn qabbanaa’aa margaa jedhamuunis beekamu, meeshaa qilleensa qabbaneessuuf qophaa’eedha. Faallaa qilleensa to’atu, kanneen ho’a gadi buusuuf qabbanaa’aa fayyadaman, qabbanaa’oonni qilleensaa adeemsa qabbanaa’uu uumamaa danfisuu irratti hirkatu. Qilleensa ho’aa ta’een karaa qabbaneessuu jiidha qabuun yeroo harkifamu, bishaan sun danfa, ho’a qilleensaa osoo kutaa keessa hin afuu’iin gadi buusa.
Kunis qabbanaa’aa qilleensaa bakka qabbanaa’uuf filannoo naannoodhaaf mijaawaa taasisa, sababiin isaas isaan keemikaala miidhaa geessisu waan hin barbaanneef, yuunitii qilleensaa aadaa caalaa fayyadama humna ibsaa gadi aanaa waan qabaniif.
Qabbana qilleensaa dizaayinii fi guddina adda addaa kan qaban yoo ta’u, fedhii qabbanaa’uu adda addaa guutuuf kan qophaa’edha. Gosoota adda addaa hubachuun moodeela sirrii naannoo keetii filachuuf si gargaara.
Qabbana qilleensaa socho’aa ta’e kan qaban yoo ta’u, socho’uuf salphaa waan ta’aniif, kutaalee xixiqqoo hanga giddu galeessaa keessatti dhuunfaaf akka itti fayyadaman taasisa. Isaanis akka barbaachisummaa isaatti naannoo adda addaatti akka kaa’attan kan isin dandeessisudha. Yoo mana jireenyaa keessa jiraattan, bakka daangeffame qabaattan, ykn furmaata qabbanaa’aa kutaa irraa gara kutaatti socho’uu danda’u yoo barbaaddan, qabbanaa’oonni qilleensaa socho’an haala mijataa fi mijataa ta’e ni kennu.
Qabbana qilleensaa dhaabbataa ykn foddaa irratti fe’ame naannoo gurguddaa ykn bakka daldalaaf kan qophaa’ani dha. Qabbana’oonni kun bakka dhaabbataa ta’etti, karaa foddaa ykn akka yuunitii dallaa irratti fe’ameetti kaa’amu. Qabbana qilleensaa dhaabbataa ta’e humna kan qaban yoo ta’u, iddoowwan gurguddoof qabbanaa’uu walfakkaatu kan dhiyeessan yoo ta’u, waajjiraalee, mankuusaa, ykn manneen kutaa gurguddoo qabaniif mijataa taasisa.
Qabbana qilleensaa saayizii adda addaatiin, yuunitii dhuunfaa kompaaktii irraa kaasee hanga qabbanaa’aa industirii guddaatti ni argamu. Dandeettiin qabbanaa’aa qabbanaa’aa qilleensaa CFM (daqiiqaa tokkotti miila kiyuubii) kan safaramu yoo ta’u, kunis qilleensi hangam akka socho’uu danda’uu fi kutaa sana hammam bu’a qabeessa ta’ee bu’a qabeessa ta’uu akka danda’u agarsiisa. Hammangaa sirrii filachuun naannoo qabbanaa'uu qabdu irratti hundaa'a. Yuunitiiwwan xixiqqoo kutaa ciisichaa ykn waajjira xiqqaadhaaf gahaa ta’uu danda’u, kutaa jireenyaa ykn bakka banaadhaaf ammoo yuunitiiwwan gurguddoon barbaachisuu danda’u.
Qabbana qilleensaa qajeelfama danfaa irratti hundaa’uun hojjetu. Meeshaan kun qilleensa ho’aa naannoo naannoo isaa jiru irraa harkisee paadiiwwan qabbaneessuu bishaaniin guutaman keessa darba. Qilleensichi paadiiwwan keessa yeroo socho’u bishaan danfee ho’a qilleensa keessaa xuuxee ho’a isaa gadi buusa. Sana booda qilleensi qabbanaa’aan kun fanjiidhaan kutaa keessa deebi’ee naanna’a.
Adeemsi danfisuu anniisaa olaanaa kan qabu yoo ta’u, sirna qilleensaa aadaa caalaa humna ibsaa baay’ee xiqqaa barbaada. Dhugaa dubbachuuf, qabbanaa’oonni qilleensaa qilleensa to’atu caalaa hanga %75 gadi fayyadamuu danda’u, kunis warra kaffaltii anniisaa isaanii hir’isuuf barbaadaniif furmaata gaarii ta’a, ammas naannoo mana keessaa mijataa ta’e mi’eeffachaa jiru.
Qabbana danfaa haala qilleensa gogaa keessatti akka gaariitti hojjeta, bakka qilleensi sadarkaa jiidhina gadi aanaa qabutti. Haalota kanneen keessatti adeemsi danfisuu saffisaa fi gahumsaan kan uumamu yoo ta’u, kunis ho’i akka gadi bu’u taasisa. Bu’aan qabbanaa’uu hamma jiidhina qilleensa keessa jiru irratti hundaa’a; Akkuma qilleensi goguu, qabbanaa’aan bu’a qabeessa ta’a.
Namoonni wal bira qabamanii ilaalaman keessaa tokko qilleensa qabbanaa’aa fi qilleensa to’atu gidduutti. Lamaanuu bakka mana keessaa qabbaneessuuf kan qophaa’an yoo ta’u, garuu karaa baay’ee adda ta’een ni danda’u.
Qilleensa to’attoonni marsaa qabbanaa’aa fayyadamuun ho’a qilleensaa gadi buusuuf, kunis kompressara, kondeensaraa fi kooyilii danfisaa barbaada. Adeemsi kun sadarkaa jiidhina naannoo isaa jiru osoo hin ilaalin qilleensa qabbaneessuu danda’a. Haa ta’u malee, qilleensa to’atu anniisaa guddaa kan fayyadaman yoo ta’u, keessumaa yoo yeroo baay’ee itti fayyadaman baasii humna ibsaa guddaa fiduu danda’u.
Faallaa kanaatiin, qabbanaa’oonni qilleensaa adeemsa uumamaa danfisuu fayyadamuun qilleensa qabbaneessa. Bu’aan qabbanaa’aa akka waliigalaatti akka qilleensaa diraamaa ta’uu baatus, qabbanaa’oonni qilleensaa anniisaa baay’ee kan qusatan fi naannoodhaaf mijatoo dha. Isaanis warra naannoo ho’i ol’aanaa ta’e keessa jiraataniif filannoo gaarii dha garuu jiidhinni sadarkaa gadi aanaadha.
Qabbana qilleensaa yeroo anniisaa fayyadamuu ilaalchisee faayidaa guddaa qaba. Qilleensa to’atu humna ibsaa baay’ee fayyadamuu kan danda’u yoo ta’u, kaffaltiin faayidaa olaanaa akka qabaatu kan taasisu yoo ta’u, qabbanaa’oonni qilleensaa akkaataa idileetti hojjechuuf anniisaa keessaa harka muraasa qofa barbaadu. Kunis namoota ji’oota ho’aa ta’an keessatti karaa dinagdee fi itti fufiinsa qabu barbaadaniif filannoo gaarii taasisa.
Qabbana qilleensaa haala qilleensa gogaa keessatti baay’ee bu’a qabeessa, adeemsi danfisuu saffisaa fi bu’a qabeessa ta’a. Naannoowwan kanneen keessatti qilleensi qabbanaa’aan battalumatti jechuun ni danda’ama, haala mijataa mana keessaa ta’e kennuu danda’a. Haa ta’u malee, haala qilleensaa jiidha qabu keessatti bu’a qabeessummaan qabbanaa’aa qilleensaa daangeffamuu danda’a. Yeroo qilleensi duraan jiidhina itti guutu, adeemsi danfisuu saffisa isaa hir’isa, qilleensi qabbanaa’aan kutaa sana akka bu’a qabeessa ta’etti qabbaneessuu dhiisuu danda’a.
Yoo naannoo jiidhina gadi aanaa qabu, kan akka kibba dhiha Ameerikaa, kutaalee Baha Giddu Galeessaa, ykn Kaaba Afrikaa keessa jiraattan, qabbanaa’aan qilleensaa ga’umsa qabbanaa’uu gaarii ta’e ni kenna. Gama biraatiin, naannoo jiidha qabu kan akka Kibba Baha Eeshiyaa ykn naannoo qarqara galaanaa keessa yoo jiraattan, qabbanaa’aan qilleensaa akka haala qilleensa goggogaa keessatti bu’aa qabbanaa’aa ta’ee mul’atu kennuu dhiisuu danda’a.
Qabbana qilleensaa bakka xixiqqoo mana keessaa fi bakka alaa guddaa ta’etti ga’umsa gaarii qabu. Naannoo mana keessaa keessatti, kutaa ciisichaa, waajjiraalee fi kutaa jireenyaa keessatti qabbaneessuu dhuunfaaf mijataa dha. Kutaawwan gurguddoo ykn bakka banaa ta’aniif, qilleensa qabbanaawaa bu’a qabeessa ta’een naanna’uuf yuunitii humna guddaa qabu kan sadarkaa CFM ol’aanaa qabu si barbaachisuu danda’a.
Bakka alaatti, yeroo baay’ee qilleensi qabbanaa’aan bakka qophii, iddoo biqiltuu, ykn bakka taateewwan alaa keessatti fayyadamu. Ho’a naannoo gadi buusuuf gargaaruu fi sochiiwwan alaaf haala mijataa ta’e uumuu danda’u.
Walumaagalatti, . Qabbana qilleensaa naannoo qilleensa goggogaa qabaniif furmaata qabbanaa’uu bu’a qabeessa, anniisaa qusatuu fi naannoodhaaf mijaawaa dha. Adeemsa uumamaa danfisuu fayyadamuun qilleensa qabbaneessuun, qilleensa aadaa wajjin wal bira qabamee yoo ilaalamu filannoo baay’ee itti fufiinsa qabu taasisu. Akka qilleensa to’atu naannoo garmalee ho’aa fi jiidha qabu keessatti humna hin qabaatan ta’a, qilleensa qabbanaa’aa warra ji’oota ho’aa ta’an keessatti karaa baasii xiqqaa fi ikoo-fayyadamaa barbaadaniif mijataa dha.
Kanaafuu, qabbana qilleensaa dhuguma ni hojjetuu? Shakkii malee! Namoota dhuunfaa fi dhaabbilee daldalaa hedduudhaaf filannoo gaarii dha, baasii anniisaa irratti baankii osoo hin cabsin mijataa mana keessaa isaanii fooyyessuuf barbaadaniidha. Yoo karaa bu'a qabeessaa fi baajata mijaawaa ta'een qabbanaa'uu barbaaddan, qilleensa qabbanaa'aan furmaata gaarii isiniif ta'uu danda'a.