Nga emyezi egy’obutiti gigenda gisembera, obwetaavu bw’okugonjoola ebizibu by’okunyogoza bweyongera. Mu bintu bingi ebisobola okukozesebwa, ebyuma ebinyogoza empewo bifunye okwettanirwa okw’amaanyi olw’enkola zaabyo ez’okunyogoza ezikekkereza amaanyi n’okugula. Kyokka, bangi abayinza okugula ebintu bakyalina ebibuuzo ku bulungibwansi bwabwe. Ddala Air Coolers zikola? Ziyinza okukozesebwa mu kifo ky’ebyuma ebifuuwa empewo? Mu blog eno, tujja kwetegereza engeri air coolers gye zikolamu, ebirungi byabwe n’obuzibu, n’engeri gye zigeraageranyaamu n’ebintu ebirala ebinyogoza, okukuyamba okuzuula oba bye bituufu eby’okulondako ku byetaago byo.
Ekyuma ekiyonja empewo kye ki?
Ekyuma ekifuuwa empewo, ekimanyiddwa nga evaporative cooler oba swamp cooler, kye kyuma ekikoleddwa okunyogoza empewo nga kiyita mu nkola y’okufuumuuka. Okwawukanako n’ebyuma ebifuuwa empewo, ebikozesa firiigi okukkakkanya ebbugumu, ebyuma ebinyogoza empewo byesigamye ku nkola y’obutonde ey’okunyogoza amazzi. Empewo ebuguma bw’eba ekubiddwa okuyita mu bifo ebinyogoza ebibisi, amazzi gafuumuuka, ne gakendeeza ku bbugumu ly’empewo nga tegannaba kufuuwa mu kisenge.
Kino kifuula ebyuma ebinyogoza empewo okuba eky’okulonda ekiziyiza obutonde bw’ensi mu bifo ebinyogoza, kubanga tebyetaagisa ddagala lya bulabe era nga bikozesa masannyalaze matono okusinga ebyuma eby’ennono ebifuuwa empewo.
Ebika by'ebinyogoza empewo .
Air coolers zijja mu dizayini n’obunene obw’enjawulo, nga zikoleddwa okusobola okutuukiriza ebyetaago eby’enjawulo eby’okunyogoza. Okutegeera ebika eby’enjawulo kijja kukuyamba okulonda ekyokulabirako ekituufu ku mbeera gy’olimu.
Ebinyogoza empewo ebikwatibwako .
Portable air coolers zibeera compact era nga nnyangu okutambulako, ekizifuula ennungi okukozesebwa omuntu ku bubwe mu bisenge ebitono n’ebya wakati. Zikoleddwa nga ziriko ebiwujjo, nga zikusobozesa okuziteeka mu bitundu eby’enjawulo nga bwe kyetaagisa. Bw’oba obeera mu muzigo, ng’olina ekifo kitono, oba ng’oyagala eky’okugonjoola ekinyogoza ekiyinza okusenguka okuva mu kisenge ekimu okudda mu kirala, ebyuma ebinyogoza empewo ebitambuzibwa bikuwa obusobozi okukyukakyuka n’okubeera obulungi.
Ebinyogoza empewo ebinywevu .
Ebintu ebinyogoza empewo ebinywevu oba ebiteekebwa ku ddirisa bikoleddwa ku bifo ebinene oba ebifo eby’obusuubuzi. Ebiwujjo bino biteekebwa mu kifo eky’olubeerera, oba nga biyita mu ddirisa oba nga yuniti essiddwa ku bbugwe. Fixed air coolers zisinga amaanyi era zikuwa okunyogoza okutambula obulungi ku bifo ebinene, ekizifuula ennungi mu ofiisi, sitoowa, oba amaka agalimu ebisenge ebinene.
Sayizi n'obusobozi obw'enjawulo .
Air coolers zisangibwa mu sayizi ez’enjawulo, okuva ku yuniti z’omuntu ku bubwe okutuuka ku ziyonja amanene mu makolero. Obusobozi bw’okunyogoza kw’ekyuma ekinyogoza empewo bupimibwa mu CFM (cubic feet buli ddakiika), ekiraga empewo mmeka cooler gy’esobola okutambula n’engeri gy’esobola okunyogoza ekisenge mu ngeri ennungi. Okulonda sayizi entuufu kisinziira ku kitundu ky’olina okunnyogoza. Yuniti entono ziyinza okumala ekisenge oba ofiisi entono, ate nga ziyinza okwetaagisa mu ddiiro oba ebifo ebiggule.
Air coolers zikola zitya?
Air coolers zikola nga zeesigamiziddwa ku nkola y’okunyogoza okw’okufuumuuka (evaporative cooling). Ekyuma kino kiggya empewo ebuguma okuva mu mbeera eyeetooloddewo ne kiyita mu bifo ebinyogoza amazzi ebijjudde amazzi. Empewo bw’etambula okuyita mu paadi, amazzi gafuumuuka, ne gayingiza ebbugumu okuva mu mpewo ne gakendeeza ku bbugumu lyago. Olwo empewo eno ennyogovu n’eyiringisibwa mu kisenge n’omuwagizi.
Enkola y’okufuumuuka ekekereza nnyo amaanyi, nga yeetaaga amasannyalaze matono nnyo okusinga enkola z’empewo ez’ennono. Mu butuufu, ebyuma ebiyonja empewo bisobola okukozesa amaanyi agawera ebitundu 75% okusinga ekyuma ekifuuwa empewo, ekibafuula eky’okugonjoola ekirungi eri abo abanoonya okukendeeza ku ssente z’amasannyalaze nga bakyanyumirwa embeera ey’omunda ennungi.
Enkola y'okunyogoza evaporative .
Okunyogoza okw’okufuumuuka (evaporative cooling) kusinga kukola mu bitundu ebikalu, empewo gy’erina obunnyogovu obutono. Mu mbeera zino, enkola y’okufuumuuka ebaawo mu bwangu era mu ngeri ennungi, ekivaako ebbugumu okukendeera okweyoleka. Enkola y’okunyogoza esinziira ku bungi bw’obunnyogovu mu bbanga; Empewo gy’ekoma okukala, n’ennyogovu gy’ekoma okukola obulungi.
Ebinyogoza empewo vs. ebyuma ebifuuwa empewo .
Ekimu ku bisinga okugeraageranya abantu kwe bakola kiri wakati w’ebinyogoza empewo n’ebyuma ebifuuwa empewo. Zombi zikoleddwa okunyogoza ebifo eby’omunda, naye zikikola mu ngeri ez’enjawulo ennyo.
Tekinologiya n'omutindo .
Ebikozesebwa mu kufuuwa empewo bikozesa enzirukanya y’ekifuuwa okukkakkanya ebbugumu ly’empewo, nga kino kyetaagisa kompyuta, kondensa, ne koyilo efuumuuka. Enkola eno esobola okunyogoza ennyo empewo, awatali kulowooza ku bunnyogovu obukyetoolodde. Wabula ebyuma ebifuuwa empewo bikozesa amaanyi mangi era bisobola okuvaako amasannyalaze amangi naddala singa gakozesebwa emirundi mingi.
Okwawukana ku ekyo, ebyuma ebinyogoza empewo bikozesa enkola ey’obutonde ey’okufuumuuka okunyogoza empewo. Wadde ng’okukola okunyogoza okutwalira awamu si kwa maanyi nnyo ng’ekyuma ekifuuwa empewo, ebyuma ebinyogoza empewo bikozesa amaanyi mangi nnyo era nga tebikola ku butonde. Zino zisinga kulonda eri abo ababeera mu bitundu ng’ebbugumu liri waggulu naye obunnyogovu buba wansi nnyo.
Okugeraageranya Enkozesa y’Amaanyi .
Air coolers zirina enkizo ya maanyi bwe kituuka ku maanyi agakozesebwa. Wadde ng’ebyuma ebifuuwa empewo bisobola okukozesa amasannyalaze amangi, ekivaako okusasula ssente ennyingi, ebyuma ebinyogoza empewo bitera okwetaaga akatundu katono ak’amasoboza okukola. Kino kifuula empewo okunyogoza obulungi eri abo abanoonya engeri ey’ebyenfuna era ey’olubeerera okusigala nga banyogoza mu myezi egy’ebbugumu.
Obulung’amu mu mbeera ez’enjawulo .
Ebinyogoza empewo bisinga kukola bulungi mu mbeera y’obudde enkalu, ng’enkola y’okufuumuuka (evaporation process) ya mangu era ekola bulungi. Mu mbeera zino, empewo ennyogovu esobola okuwulirwa kumpi amangu ddala, ng’ewa embeera ennungi ey’omunda. Kyokka mu bitundu ebirimu obunnyogovu, obulungi bw’ebinyogoza empewo buyinza okuba obutono. Empewo bw’eba emaze okujjula obunnyogovu, enkola y’okufuumuuka ekendeera, era ekyuma ekinyogoza empewo kiyinza obutanyogoza kisenge bulungi.
Ebifo ebikalu vs. ebinyogovu
Bw’oba obeera mu kitundu ekirimu obunnyogovu obutono, gamba ng’obugwanjuba bw’amaserengeta ga Amerika, ebitundu by’omu masekkati g’obuvanjuba oba mu bukiikakkono bwa Afrika, ebyuma ebinyogoza empewo bijja kuwa omutindo omulungi ennyo ogw’okunyogoza. Ku luuyi olulala, bw’oba obeera mu kitundu ekirimu obunnyogovu nga Southeast Asia oba ebitundu ebiri ku lubalama lw’ennyanja, ekyuma ekinyogoza empewo kiyinza obutakuwa kikula kya kunyogoza nga bwe kiri mu mbeera y’obudde enkalu.
Omutindo mu sayizi z’ebisenge ez’enjawulo n’ebifo eby’ebweru .
Air coolers zikola bulungi mu bifo byombi ebitono eby’omunda n’ebifo ebinene eby’ebweru. Mu mbeera z’omunda, zinyuma nnyo okunyogoza omuntu, ofiisi, ne mu ddiiro. Ku bisenge ebinene oba ebifo ebiggule, oyinza okwetaaga yuniti ey’amaanyi ennyo ng’erina ekipimo kya CFM eky’amaanyi okusobola okutambula obulungi empewo ennyogovu.
Mu bifo eby’ebweru, ebyuma ebiyonja empewo bitera okukozesebwa mu bibangirizi, mu nsuku oba mu bifo eby’ebweru. Ziyinza okuyamba okukendeeza ku bbugumu eribeera mu kifo n’okuteekawo embeera ennungi ey’okukola emirimu egy’ebweru.
Mu bufunzi
mu bufunze, . Eby’okunyogoza empewo bikola bulungi, bikozesa amaanyi mangi, era tebikola bulungi mu butonde eri ebitundu ebirimu embeera y’obudde enkalu. Bakozesa enkola ey’obutonde ey’okufuumuuka okunyogoza empewo, ekizifuula enkola ey’okuwangaala ennyo bw’ogeraageranya n’ebyuma ebifuuwa empewo eby’ennono. Wadde nga ziyinza obutaba za maanyi ng’ebyuma ebifuuwa empewo mu mbeera ezibuguma ennyo n’obunnyogovu, ebyuma ebinyogoza empewo bituukira ddala ku abo abanoonya engeri etali ya ssente nnyingi ate nga terimu bulabe eri obutonde bw’ensi okusigala ng’ewooma mu myezi egy’ebbugumu.
Kale, ddala air coolers zikola? Butereevu! Zino zisinga kulonda abantu bangi ssekinnoomu ne bizinensi ezinoonya okulongoosa obuweerero bwabwe obw’omunda nga tezimenya bbanka ku ssente z’amasannyalaze. Bw’oba onoonya engeri ennungi era ey’omukwano ey’okusigala ng’onnyogoga, ekyuma ekifuuwa empewo kiyinza okuba nga kye kikuyamba okumala.
